Kompresör Debi Hesabı ve Basınçlı Hava Tankı Seçimi

Hava tankı kullanımında asıl amaç değişen debi ihtiyacını karşılayacak kadar basınçlı havanın depolanmasıdır. Hava tankı seçimi doğru yapılırsa, kısa süreli ani hava çekişlerinde kompresör devreye girmeden ihtiyaç karşılanabilir. Böylece anlık debi çekişinden kaynaklanan basınç düşüşleri dengelenmiş olur.

Kompresörler, ciddi mekanik ve termal stres altında çalışan makinalardır. Stresin en yoğun olduğu zaman da kalkış ve duruştur. Kalkışta elektrik motorları yüksek akım çeker ve tüm mekanik aksam değişken yüke maruz kalır. Bununla birlikte ilk kalkışta tam yağlama olmadığı için mekanik aksamda önemli aşınmalar olur. Dolayısıyla kompresörlerin sık sık dur kalk yapmaları istenmez. Ayrıca elektrik motorların aşırı ısınmaması için de belirli bir zaman aralığında sınırlı kalkış sürelerine izin verilir Elektrik motorları için izin verilen maksimum kalkış sayısı aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. Birçok kompresör kontrol sistemi bu sayılardan daha sık motor kalkışına izin vermez ve kompresörü hata konumuna düşürür. Bu nedenlerle basınçlı hava deposu doğru boyutlandırılmalı ve kısa süreli değişken hava ihtiyacı kompresörden değil hava tankından karşılanmalıdır.

Basınçlı hava hava tankı hesabında kompresörün tipi, debisi ve hava ihtiyacı gibi değişkenler dikkate alınmalıdır. Her işletme için farklı sonuçlar verecek karmaşık formüllerle net hesaplar yapılabilir ancak genel olarak doğru sonuçlar veren daha pratik yöntemler de mevcuttur.

Bunlardan en önemlisi kompresör debisi ve bir saatte izin verilen maksimum motor kalkış sayısına göre yapılan hesaplamadır. Yukarıdaki formüle göre örneğin 55 kW gücünde, 10m3/dk hava debisine sahip bir vidalı kompresörün 8 bar – 9,5 bar (fark basıncı 1,5 bar) arasında çalıştırıldığını düşünelim. Bu kompresör için (10x15/20x1,5 = 5) 5 m3 hacminde bir hava tankına ihtiyaç olduğu hesaplanır. Bu hesap ideal koşullarda seçilmesi gereken tank hacmini ifade eder.

Tank dışında uzun boru hatlarının da hava deposu olarak vazife yapacağı düşünülebilir. Ancak her halükarda tank hacminin en baştan doğru belirlenmesi önemlidir. Yetersiz tank hacmi nedeniyle kompresörün sık sık devreye girip çıkması hem enerji kaybına neden olacak hem de kompresör daha fazla değişken yüke maruz kalacağı için arıza riskini artacaktır.