Basınçlı Havanın Maliyeti

Kaynağı atmosfer olduğu için hava sonsuz gibi görünür. Ancak basınçlı ava elde etmek için önemli miktarda enerji harcamak gerekir. Örneğin 7 bar basınçta 1 m3 hava elde etmek için atmosferden 8 m3 hava emip sıkıştırmak gerekir. Sıkışan havanın sıcaklığı artar, yani harcanan enerjinin bir kısmı ısıya dönüşür. Bu ısının kompresörden alınması yani kompresörün soğutulması gereklidir. Özetle kompresörde harcanan elektriğin büyük kısmı ısı olarak atılır. Yani basınçlı hava bedava değil, pahalı bir enerji biçimidir. Peki basınçlı havanın maliyet hesabı nasıl yapılır?

Kompresör işletme maliyeti

Basınçlı havanın maliyeti ikiye ayrılır. İlk olarak enerji (elektrik) gideri ikinci olarak da sabit maliyetler. Enerji gideri düzenli şekilde elektrik faturası olarak ödenir. Sabit maliyetler ise başta kompresörler ve diğer ekipmanların (kurutucu, filtre tesisat vs) yatırım-amortisman maliyetleri ile bakım onarım maliyetleridir.

Sabit maliyetler her fabrikaya göre değişir. Ancak kompresör sistemlerinin işletme süresi boyunca toplam maliyetinin %75’inin enerji maliyeti, geri kalanın ise sayılan sabit maliyetler olduğu varsayılır. Bu nedenle hesaplanan enerji maliyeti ve bu oran yardımıyla basınçlı havanın gerçek maliyeti hesaplanabilir.

Basınçlı havada maliyet hesaplama formülü

Örnek bir hesaplama şu şekilde yapılabilir: Türkiye’de şebeke elektriğinin fiyatı yaklaşık 0,10 €/kWh’tir. Bir vidalı kompresörün yaklaşık spesifik verimi ise 0,12kWh/m3 kabul edilebilir. Buna göre kompresörün 1 m3 basınçlı hava üretmek için maliyeti 0,10x0,12=0,015 €/m3 olarak hesaplanabilir. Bu değer sadece enerji maliyetidir. Yukarıda bahsedildiği gibi bu değere sabit maliyeler de eklenirse basınçlı havanın toplam maliyeti 0,015/0,75(%75)=0,002 €/m3 olarak hesaplanır.

Basınçlı hava için hesaplanan maliyet değeri ortam ve işletme koşullarına göre küçük farklılıklar gösterse de ortalama maliyet yaklaşık bu mertebede olacaktır. Söz konusu hesaba basınçlı hava kaçakları ve arızalar gibi diğer maliyetler dahil edilmemiştir.